Za co warto polubić pokrzywę?

Jest zarazem ziołem i chwastem, lekiem i kosmetykiem, paszą dla zwierząt i naturalnym pestycydem. O jakiej roślinie mowa? O pokrzywie! Każdemu z nas przynajmniej kilka razy porządnie dała się we znaki. Parzące bąble to skutek zetknięcia się z włoskami, które pokrywają łodygę i dolną stronę liści. Dotknięte, łamią się i wstrzykują w skórę toksalbuminy, histaminy i kwas mrówkowy, podobne składem do jadu węży lub pszczół.

Mimo to pokrzywę warto polubić, bo jest za co. Jej walory doceniali już nasi przodkowie. Gdy nadchodziła wiosna, zbierali młode liście i dodawali do sałatek, herbatek, zup. W ten sposób budzili organizm z zimowego snu i odzyskiwali siły witalne.

Na świecie istnieje ponad sto gatunków pokrzyw. W Polsce mamy ich trzy. Konopiolistna (Urtica canabina) jest bardzo rzadka, można spotkać ją w parkach, głównie w okolicach Lublina. Parzydełka występują u niej jedynie na kwiatostanach. Natomiast pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica), dorastająca do 2 metrów, i żegawka (Urtica urens), osiągająca pół metra, panoszą się wszędzie - w ogrodach, przy drogach.

Jakie są zalety odżywcze ich liści? Pokrzywy zawierają dużo chlorofilu, witamin A, B, C, K, flawonoidów, karotenoidów i soli mineralnych. To prawdziwa kopalnia mikroelementów: wapnia, magnezu, fosforu, żelaza, siarki, potasu, jodu i krzemu. Jest sposób, żeby wykorzystać wszystkie ważne składniki tej rośliny bez niemiłych wrażeń: pokrzywę należy ścinać nożyczkami i w rękawiczkach.

Przestaje parzyć, gdy ją posiekamy lub polejemy wrzątkiem. Dla zdrowia najcenniejsze są młodziutkie, świeże listki, z których wyciska się sok lub dodaje je do sałatek. Ususzone ziele pije się w postaci herbatki. W celach leczniczych - zwykle po pół szklanki trzy razy dziennie.

Obdarzona wszechstronnymi właściwościami, działa antybiotycznie i przeciwnowotworowo. Walczy z cukrzycą, podnosi stężenie hemoglobiny we krwi, odmładza i oczyszcza organizm z toksyn. Chociaż wyciągi z pokrzywy tylko nieznacznie zwiększają ilość wydalanego moczu, to dzięki hamowaniu wchłaniania zwrotnego w kłębuszkach nerkowych, eliminują nadmiar soli, mocznika i szkodliwych produktów przemiany materii. Dlatego pokrzywę uważa się za roślinę "czyszczącą krew".

Zarówno liście, jak i jej korzenie obniżają ciśnienie tętnicze, co wynika z ich działania moczopędnego oraz z rozkurczowego wpływu na mięśnie naczyń krwionośnych. Sprzyjają też lepszemu dotlenieniu tkanek. Sok z młodych liści pokrzywy wzmacnia osłabionych. Dr Jadwiga Górnicka radzi w swej książce "Apteka natury", by ususzoną wiosną pokrzywę (albo susz z apteki) traktować jak przyprawę i dodawać do potraw. Jest bowiem jednym z najlepszych środków odżywczych i trawiennych, pobudzających pracę wątroby, trzustki i żołądka. Zapobiega infekcjom i biegunkom. Hamuje stany zapalne w układzie moczowym i przewodzie pokarmowym.

Najlepszym surowcem są liście przed kwitnieniem. Można je ścinać jeszcze w maju. Układa się je cienkimi warstwami i suszy jak najkrócej w temperaturze do 40°C, ale w cieniu i przewiewie. Długie suszenie pozbawia pokrzywę witamin.

Leczniczym surowcem są także korzenie i kłącza (podziemne łodygi). Warto je zbierać późną jesienią i w zimie, gdyż wtedy mają najcenniejsze właściwości. Suszy się je w temp. 50°C, a potem przechowuje w płóciennych woreczkach lub papierowych torbach, najlepiej w miejscu suchym, chłodnym i ciemnym.

Na zmiany łuszczycowe i suchy łupież. Stosuj olejowe okłady. Przepis: 1 część świeżego lub suchego ziela pokrzywy zalej 3 częściami ciepłego oleju winogronowego lub oliwy. Odstaw na 2 tygodnie. Przecedź. Przykładaj codziennie na zmienione chorobowe miejsca na pół godziny.

Na reumatyzm. Odwar z liści i korzeni: 25 g pokrzywy gotuj w pół litrze wody 3 minuty. Zdejmij z ognia, zaparzaj 20 minut. Popijaj w ciągu dnia w 2-3 porcjach. Bicze pokrzywowe: świeżej pokrzywy używa się do chłostania części ciała zaatakowanych reumatyzmem, artretyzmem i rwą kulszową. Ból powstały w wyniku poparzenia złagodzi oliwa.

Zalety soku
Garść pokrzyw przepłucz przegotowaną wodą. Przekręć przez maszynkę do mięsa (sokowirówkę). Z 1 kg pokrzywy otrzymasz ok. 400 g soku. Jak działa?

Łagodzi infekcje: sokiem rozcieńczonym pół na pół wodą płucz usta przy aftach i stanach zapalnych gardła. Hamuje krwawienia: wacik nasącz sokiem, wprowadź do nosa na kilka minut.
Oczyszcza: pij łyżeczkę soku co dzień przez 2 tygodnie.

Młode pokrzywy cenione były na przednówku, gdy brakowało jedzenia. Sporządzano z nich postne potrawy w czasie Wielkiego Tygodnia.

Szpinak pokrzywowy. Młode liści pokrzywy, liście rzodkiewek i szczypior uduś w małej ilości wody. Przypraw jajkiem, pieprzem, kminkiem, majerankiem i vegetą. Podaj z drugim daniem jako jarzynkę.

Ciastka. Weź: 15 g nasion pokrzywy, 60 g mąki żytniej, trochę miodu. Wyrób z wodą na gładkie ciasto. Uformuj 6 krążków, upiecz. Nasiona pokrzywy dzięki dużej zawartości fitohormonów korzystnie wpływają na kobiecy układ hormonalny.

Zupa bułgarska. Składniki: 2 szklanki listków pokrzywy, cebula lub pęczek dymki, 3 łyżki oleju, pół szklanki ryżu, sól, ostra papryka w proszku. Przepis: Cebulę posiekaj, zeszklij na oleju, zalej 1 l wody. Gdy się zagotuje, wrzuć ryż, pokrzywę, przypraw. Gotuj 10 minut. Zupę zmiksuj na krem. Na talerzu zabiel gęstą śmietaną.

Więcej w serwisie:

Gładkie stopy bez tarki. Prosty krem za mniej niż złotówkę!

Skórka od banana wybieli zęby lepiej niż najdroższa pasta

Jak dbać o storczyki, aby kwitły przez wiele lat?