Owoce leśne - zdrowie prosto z krzaczka

Poziomki, jagody, maliny, jeżyny... Sezon na owoce leśne trwa - zależnie od ilości słońca i deszczu - od połowy czerwca do końca września. W tym czasie raczmy się nimi jak najczęściej - jedzmy je na surowo, przetwarzajmy, zamrażajmy, suszmy - zarówno owoce, jak i liście. Jakie mają walory zdrowotne? Są nie tylko źródłem witamin, minerałów i błonnika, lecz także najsilniejszych przeciwutleniaczy - antocyjanów, czyli barwników roślinnych czerwonych, fioletowych, niebieskich i czarnych.

Zwalczają one wolne rodniki przyspieszające starzenie się organizmu i procesy degeneracyjne komórek, zapobiegają chorobom cywilizacyjnym: nadciśnieniu tętniczemu, cukrzycy i miażdżcy. Wzmacniają bowiem naczynia krwionośne - uelastyczniają je i hamują odkładanie się w nich złogów złego cholesterolu. Działają przeciwzakrzepowo i usprawniają przepływ krwi.

Najwięcej antocyjanów ma jagoda, inaczej borówka czernica. Oprócz nich zawiera także witaminy A, B1, B2, PP, C i E, żelazo, magnez, fosfor oraz wapń. Wystarczy jeść 2 szklanki jagód tygodniowo, żeby obniżyć ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego krwi. Jagody zalecane są też w profilaktyce chorób oczu (np. siatkówki) i wspomagania wzroku - np. osobom pracującym na co dzień z komputerem. Łagodzą dolegliwości wywołane przez żylaki: zmniejszają obrzęk i uczucie ciężkości nóg. Świeże owoce ułatwiają trawienie i mają lekkie działanie przeczyszczające, zaś suszone - zapierające. Są pomocne przy zatruciach, ponieważ neutralizują bakterie i hamują ich przenikanie przez błonę śluzową przewodu pokarmowego. Pomagają zwalczać pasożyty układu pokarmowego, łagodzą objawy choroby wrzodowej żołądka.

Stosowana jest jako środek napotny, przeciwzapalny i obniżający gorączkę. Działanie to zawdzięcza dużej ilości witaminy C i kwasowi salicylowemu, którego pochodną jest kwas acetylosalicylowy - substancja czynna w aspirynie. Dlatego malin unikać powinny osoby z podrażnioną śluzówką żołądka - mogą prowadzić do krwawień. Prócz kwasu askorbinowego maliny są źródłem witaminy B1, B2 i B6, kwasu foliowego, fosforu, żelaza, magnezu, wapnia i potasu. Przygotowane z nich soki i napary wzmacniają odporność i oczyszczają z toksyn. Mają właściwości rozkurczowe - łagodzą u pań bóle menstruacyjne. Napar z liści w wielu krajach Azji stosowany bywał jako środek ułatwiający poród.

Podobnie jak malina zawiera kwas salicylowy i dużo witaminy C (w 100 g aż 60 mg), a także witaminy PP i K, B1 i B12, żelazo i fosfor. Świeże owoce i sok są uznawane za silny środek odtruwający - oczyszczający krew i regulujący przemianę materii. Mają również działanie napotne, przeciwgorączkowe i lekko moczopędne. Można je stosować wspomagająco przy niektórych schorzeniach układu moczowego, nerek, wątroby i problemach żołądkowych związanych z biegunką. Ułatwiają zasypianie.

Ma sporo witaminy E, zwanej witaminą młodości, witaminy C i witamin z grupy B, prowitaminy A, potasu, wapnia, magnezu, miedzi i żelaza. Wspomaga pracę przewodu pokarmowego, łagodzi zaburzenia nerwowe i kłopoty z bezsennością, wspiera leczenie anemii. Tak jak jej bliska krewna malina, ma działanie wykrztuśne i napotne. Łagodzi zgagę i zmniejsza nadkwasotę, korzystnie działa na skórę. Zewnętrznie można ją stosować na rany i owrzodzenia, do płukania jamy ustnej i gardła.

Odwar z owoców i liści poziomki - na biegunkę: 2 łyżki pokruszonych liści i owoców zalej szklanką wody, gotuj 3 minuty. Przykryj, odstaw na 10 minut. Pij 3 razy dziennie po pół szklanki. Napar z liści jagód - gojący rany i łagodzący zmiany skórne: 2 łyżeczki suszonych liści jagody zalej szklanką wrzątku. Przykładaj do chorego miejsca, gdy przestygną.

Z owoców jagód - przy kłopotach z krążeniem, miażdżycy i nadciśnieniu: 2 łyżki suszonych owoców borówki czernicy zalej szklanką wodyj, gotuj 5 minut pod przykryciem, odstaw do wystygnięcia. Pij po pół szklanki rano i wieczorem po posiłkach.

Napar z owoców malin - na przeziębienie: Zalej 2 łyżki suszonych malin szklanką wrzątku, odstaw na 15 minut. Przecedź, pij 2-3 razy dziennie po szklance.

Sok z jeżyn - na zgagę i na uspokojenie: 1 kg owoców zasyp w rond- -lu 50 dag cukru, gotuj na małym ogniu 40 minut, mieszając. Przelej przez sitko do dzbanka (owoce dobrze odciśnij), potem do butelek. Butelki wypasteryzuj.