Ostry zespół wieńcowy

Ostry zespół wieńcowy to grupa nagłych stanów w kardiologii, charakteryzujących się niedokrwieniem mięśnia sercowego. Najgroźniejszym jest zawał mięśnia serca, podczas którego dochodzi do jego uszkodzenia. Rozwój medycyny i nowych technologii sprawił, że sposób postępowania w jego przypadku się zmienił.

Nie zmieniło się jedno: pośpiech przy stwierdzeniu pierwszych objawów. Dlatego skarżąca się na rozlewający się ból w klatce piersiowej 50-letnia pani Alicja została przez załogę karetki natychmiast przewieziona do szpitala dysponującego pracownią hemodynamiki.

Podstawowymi badaniami jest tu elektrokardiografia i laboratoryjne oznaczenie poziomu enzymów sercowych w surowicy: troponiny I, CK (kinazy keratynowej - enzymu mięśniowego) i CK-MB (czyli frakcji tego enzymu charakterystycznego dla mięśnia serca). Dla rozpoznania ostrego zespołu wieńcowego konieczne jest stwierdzenie podwyższonych poziomów owych enzymów, co jest wynikiem ich uwalniania do krwi z uszkodzonych komórek mięśnia serca.

Konieczne jest stwierdzenie narastania tych parametrów w kolejnych oznaczeniach. Podstawową zmianą stwierdzaną w zapisie EKG w przypadku świeżego zawału serca jest uniesienie odcinka ST. Mówi się wtedy o zawale mięśnia serca z uniesieniem odcinka ST (tzw. STEMI). Jeśli zmiana ta nie jest obecna, wówczas jest to zawał serca bez uniesienia odcinka ST (non-STEMI).

Po wystąpieniu pierwszych objawów OZW należy jak najszybciej wezwać pogotowie. Jego załoga może już na miejscu wykonać EKG i postawić wstępną diagnozę. Pacjent otrzymuje wtedy dawki leków przeciwpłytkowych - kwasu acetylosalicylowego, klopidogrelu oraz podskórnie heparynę drobnocząsteczkową. Jeśli odczuwa silny ból, któremu towarzyszy reakcja lękowa, można mu podać podskórnie niewielką dawkę morfiny.

Obecnie standardem jest angioplastyka tętnic wieńcowych. Jeśli nie ma przeciwwskazań do takiego leczenia zabiegowego, robi się koronarografię, czyli obrazowanie tętnic wieńcowych kamerą rentgenowską. Lokalizuje się miejsce zwężenia, a potem z dostępu przez tętnicę pachową wszczepia się tam specjalny stent, który je poszerza. Jeśli zabieg wykonany jest wystarczająco szybko (najlepiej do 12 godzin), można przywrócić krążenie wieńcowe przed nieodwracalnym uszkodzeniem mięśnia serca.

Po zabiegu pacjent pozostaje pod obserwacją na kardiologicznym oddziale "R". Otrzymuje intensywne leczenie przeciwpłytkowe kwasem acetylosalicylowym i klopidogrelem, a także beta-bloker (metocard, bisocard) i lek z grupy inhibitorów konwertazy (perindopril). Jeśli to możliwe, pacjenta uruchamia się i pionizuje już w pierwszej dobie po zabiegu, a przy niepowikłanym przebiegu wypis ze szpitala możliwy jest po kilku dniach.

Ból zawałowy, tak jak w przypadku niestabilnej choroby wieńcowej, zlokalizowany jest za mostkiem, po lewej stronie. Jest rozlany i zwykle przez pacjentów określany jako ucisk, ciężar w klatce piersiowej lub pieczenie. Może promieniować w różnych kierunkach, w zależności od tego, która ściana ulega niedokrwieniu.

W przypadku ściany dolnej przylegającej do przepony, ból może promieniować, a nawet być odczuwany wyłącznie w brzuchu - to tzw. maska brzuszna zawału. Zawał ściany przedniej może objawiać się bólem wyłącznie w klatce piersiowej, czasem z promieniowaniem ku górze, do szyi i żuchwy.

Przy zawale ściany bocznej ból promieniuje do lewego barku i boku. Czasem zawał przebiega bezbólowo, zwykle u pacjentów z cukrzycą. Inne objawy ostrego zespołu wieńcowego to lęk z silnym poceniem się. Utrata przytomności zdarza się tylko przy rozległym zawale.