Leki pod kontrolą. Przyjmujmy je bezpiecznie

Niestety, zwykle ulotki są długie, napisane drobnym drukiem, niekiedy trudnym, medycznym językiem. Dlatego niechętnie je czytamy. Ale prawdą jest też to, że nie wszystko wyczytamy z ulotki. Gdy lek mamy zażywać przez dłuższy czas, zapytajmy lekarza o bezpieczeństwo jego stosowania, np. z czym go łączyć, a z czym nie, czy zażywać go na czczo, czy w trakcie posiłku.

Rano czy wieczorem?

Najważniejsze to brać leki regularnie, według ustalonego przez lekarza schematu. W godzinach porannych przyjmuje się zwykle leki na nadciśnienie, choć niekiedy jest to konieczne i wieczorem, gdy mierzone ciśnienie okaże się zbyt wysokie.

Wieczorem, przed pójściem spać, najlepiej przyjmować środki obniżające cholesterol (statyny), leki uspokajające i nasenne. W określonych godzinach przyjmujmy antybiotyki, bo tylko wtedy skutecznie zwalczymy bakterie. Podobnie leki osłonowe - probiotyki lub prebiotyki. Powinny być zażywane ok. 2 godzin po antybiotyku lub przed nim.

Czym popijać, a czym nie?

Najbezpieczniej tabletkę czy kapsułkę popijać niegazowaną wodą niskozmineralizowaną lub źródlaną. Nie popijajmy leków kawą, herbatą, mlekiem ani sokami. Mogą wchodzić w reakcje z farmaceutykami i zmieniać ich działanie. Wypicie kawy po leku mającym w składzie kofeinę, np. na ból głowy, potęguje dolegliwości. Herbata połączona z preparatem zawierającym żelazo może sprawić, że lek ten nie zadziała.

Podobnie mleko i napoje mleczne nie nadają się do popijania leków na osteoporozę czy antybiotyków. Na cenzurowanym są soki, zwłaszcza grejfrutowy. Zawiera on naringeninę - związek, który może wywołać zaburzenia serca, a nawet utratę przytomności. Nigdy nie należy też łączyć leków z alkoholem!

Przed posiłkiem czy na czczo?

Jeśli nie ma wskazań, najbezpieczniej jest zażywać lek 2 godziny przed posiłkiem lub 2 godziny po nim. Pewne preparaty zaleca się jednak przyjmować na czczo. Oznacza to, że lek trzeba zażyć zaraz po przebudzeniu, czyli co najmniej 8 godzin po ostatnim posiłku, a godzinę przed śniadaniem.

Dotyczy to przede wszystkim leków hamujących wydzielanie kwasu żołądkowego, stosowanych w leczeniu osteoporozy (z kwasem alendronowym) i w chorobach tarczycy.

Interakcja z jedzeniem

✔ Nabiał. Jeśli stosujemy antybiotyki, unikajmy nabiału. Zawarty w nim wapń hamuje wchłanianie antybiotyku. W przypadku niektórych leków na osteoporozę produkt mleczny spowoduje, że zostaną całkowicie wydalone z organizmu. Czujni powinniśmy być, gdy bierzemy lek na zaparcia zwierający bisackodyl. Nabiał może nie tylko zablokować jego działanie, ale też spowodować nudności, ból brzucha.

✔ Błonnik. Produkty pełnoziarniste, np. otręby, pieczywo razowe, grube kasze, nie mogą być jedzone przed, po lub w trakcie zażywania leków przeciwdepresyjnych. Zawarty w nich błonnik osłabia działanie leków, a tym samym pogłębia depresję. Podobnie ryzykowne jest łączenie produktów wysokobłonnikowych z preparatami z naparstnicą, stosowanymi w arytmii czy niewydolności serca. Może zaostrzyć objawy choroby.

✔ Tłuszcze. Trzeba na nie uważać, bo zwiększają wchłanianie niektórych leków. Tłuste mięso zjadane razem z lekiem zawierającym teofilinę, który zmniejsza duszność, może skutkować spadkiem ciśnienia, zaburzeniami rytmu serca, bezsennością itp. Leki zalecane przy arytmii z grupy adrenolityków w towarzystwie smażonych tłustych mięs czy ryb mogą spowolnić pracę serca i doprowadzić do niedociśnienia, a nawet niewydolności serca. Tłuszcz pochodzenia zwierzęcego nasila też działanie leków neurologicznych, psychiatrycznych z diazepamem.

✔ Sery pleśniowe, śledzie, banany, awokado, czekolada mają w składzie tyraminę, która często wchodzi w niebezpieczne związki z lekami przeciwdepresyjnymi, powodując wzrost ciśnienia i bóle głowy.

6 zasad, o czym pamiętać, żeby sobie nie zaszkodzić

1. Gdy lekarz przepisuje nam nowy lek, koniecznie powiedzmy, jakie jeszcze zażywamy i zapytajmy, z czym nie należy go łączyć.

2. Zawsze przeczytajmy ulotkę dołączoną do leku. Jeśli czegoś w niej nie rozumiemy, zapytajmy lekarza lub farmaceutę w aptece.

3. Nigdy nie zmieniajmy samodzielnie dawki leku. Nie przerywajmy kuracji, gdy poczujemy się lepiej. Dotyczy to zwłaszcza antybiotyków, które trzeba zażyć zawsze do końca.

4. Przyjmujmy leki w takiej postaci, w jakiej zostały wyprodukowane. Nie dzielmy tabletek, które nie mają fabrycznej podziałki. Nie rozgryzajmy drażetek i tabletek. Nie wysypujmy preparatu z kapsułki.

5. Jeśli chcemy zażywać jakieś suplementy diety czy witaminy, robić kuracje ziołami, a stosujemy leki na stałe, nigdy nie wspomagajmy się tymi preparatami bez konsultacji z lekarzem.

6. Nie stosujmy leku po upływie terminu ważności lub określonego czasu zalecanego w ulotce, bo niektóre krople do oczu można stosować tylko przez 14 dni, inne 4 tygodnie od otwarcia. A nawet gdy lek nadal jest ważny, ale zmienił kolor, konsystencję czy zmętniał, wyrzućmy go.