Objawy i leczenie chorób tarczycy

Schorzenia tarczycy są wyjątkowo podstępne, ponieważ nie powodują charakterystycznych alarmujących objawów. Hormony tarczycy ingerują niemal we wszystkie procesy zachodzące w organizmie. Jeśli tarczyca funkcjonuje prawidłowo, czujemy się dobrze, mamy lepszy humor, jesteśmy spokojniejsze. Najmniejsze jednak zakłócenia pracy tego gruczołu powodują problemy.

O nadczynności mówimy, gdy gruczoł produkuje zbyt dużo hormonów. Wśród rodzajów tej dysfunkcji wymienia się:

- chorobę Gravesa-Basedowa. Polega ona na tym, że nieprawidłowo pracujący system odpornościowy zmusza tarczycę do wydzielania zbyt dużej ilości hormonów;

- chorobę Plummera - jest to tzw. wole guzkowe nadczynne. W tarczycy powiększonej z powodu niedoboru jodu powstają tzw. guzki gorące, które same zaczynają produkować hormony. Nadmiar hormonów prowadzi do znacznego przyspieszenia procesów przemiany materii, zakłóca pracę wielu narządów i układów organizmu. W chorej tarczycy często stwierdza się również guzki. Są to fragmenty tkanki gruczołu, które wymknęły się spod kontroli i produkują własne hormony w nadmiernej ilości, niezależnie od potrzeb organizmu.

Niepokojącymi objawami, które mogą świadczyć o nadczynności tarczycy są m.in.: drżenie rąk, przyspieszone tętno, kołatanie serca, szybka utrata wagi, nawet jeśli mamy normalny apetyt, bezsenność, niepokój wewnętrzny, a także nadpobudliwość i nerwowość, nadmierne pocenie się, biegunki, nadwrażliwość na światło, łzawienie oczu.

Na podstawie wyłącznie objawów nie można jednak stwierdzić nadczynności. Dlatego jeśli coś cię zaniepokoi, powinnaś skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu. On powinien skierować cię na badania poziomu hormonów tarczycy we krwi. Jeśli wynik badań krwi może wskazywać na nadczynność tarczycy, wówczas lekarz pierwszego kontaktu powinien skierować cię do endokrynologa.

Specjalista może zalecić ci dodatkowe badania, USG tarczycy i scyntygrafię (badanie to pomaga stwierdzić, które obszary tarczycy produkują nadmierną ilość hormonów). Nadczynność leczy się farmakologicznie. Leki zmniejszają produkcję hormonów. Co miesiąc trzeba robić badania krwi i kontrolować poziom hormonów. Gdy w tarczycy są guzy lub wole powiększa się tak, że utrudnia oddychanie i powoduje kłopoty z krążeniem, konieczna jest operacja. Zwykle usuwa się same guzki, a pozostawia część płatów tarczycy.

Występuje, gdy gruczoł ten produkuje zbyt mało hormonów. Wówczas dochodzi do spowolnienia wszystkich procesów, w których uczestniczą hormony, czyli m.in. przemiany materii, wydalania toksycznych produktów ubocznych tego procesu. Najczęściej przyczyną niedoczynności tarczycy są:

- choroba Hashimoto, czyli przewlekłe zapalenie autoimmunologiczne. Organizm wytwarza przeciwciała skierowane przeciw tkance tarczycy. Dochodzi do stanu zapalnego gruczołu;

- choroby przysadki mózgowej, które zakłócają wytwarzanie hormonu TSH sterującego produkcją hormonów tarczycy. Objawy bywają różne, często są nietypowe, zależy to m.in. od tego, jak duży jest niedobór hormonów, dlatego lekarze mogą mylnie ocenić je jako symptomy menopauzy czy długotrwałego stresu.

Może to być także np. tycie, które nie jest spowodowane zwiększonym apetytem, ospałość i zmęczenie, trudności z koncentracją, zmienność nastrojów, obrzęk twarzy, łamliwość oraz wypadanie włosów i wiele innych. Diagnozę stawia się na podstawie badania poziomu hormonów. Niedoczynność tarczycy bardziej groźna jest dla płodu i małego dziecka, niż dla osób dorosłych.

Zawsze jednak trzeba ją leczyć. Nieleczona może być przyczyną anemii, zaburzeń pracy serca i bezdechu sennego. Wśród przyczyn kłopotów z zajściem w ciążę lekarze wymieniają właśnie niedoczynność tarczycy. Chorobę leczy się farmakologicznie. Osoby cierpiące na niedoczynność tarczycy zwykle do końca życia muszą przyjmować jod w tabletkach i uzupełniać braki hormonów, zażywając tabletki z syntetyczną tyroksyną. Poza tym powinny być pod stałą opieką lekarza endokrynologa i systematycznie kontrolować poziom hormonów tarczycy we krwi.