Zbędne organy?

Niektóre, jak trzeci migdał czy zęby mądrości, służą nam do dzisiaj. Istnienia innych (np. zatok czy kości ogonowej) nie zauważamy na co dzień. Wreszcie są i takie, o których do niedawna nie mieliśmy pojęcia.

Naukowcy dotychczas sądzili, że narząd nosowo-lemieszowy występuje tylko u zwierząt, którym służy do odnalezienia potencjalnego partnera. Ten wyjątkowo czuły zmysł rozpoznaje informacje zawarte w feromonach. Dzięki niemu ssaki orientują się, który samiec szuka partnerki albo która samica przechodzi owulację.

Dopiero 10 lat temu okazało się, że także ludzie mają narząd nosowo- lemieszowy. Sądzono jednak, że nie mamy z niego pożytku. A jednak, kolejne badania dowiodły, że organ ten cały czas pracuje.

Co więcej, badacze dowiedli, że w czasie, gdy komórki węchowe reagują na substancje lotne zawarte np. w olejkach aromatycznych, narząd lemieszowy nie był aktywny. Jego komórki pobudzały dopiero bezwonne feromony. To zaś, jak podkreślają uczeni, oznacza, że organ ten nie ma nic wspólnego z węchem.

Odkrycie Amerykanów stawia pod znakiem zapytania wiele teorii dotyczących doboru partnera oraz zachowań seksualnych. Naukowcy wróżą feromonom zawrotną karierę.

Ósemki pojawiają się jako ostatnie, czasami nawet po czterdziestce, stąd nazwa - zęby mądrości. Ich ustawienie utrudnia dokładne szczotkowanie, co sprzyja rozwojowi próchnicy. Z tego powodu życie ósemek zwykle jest krótkie. Stomatolodzy zauważyli też, że coraz większy odsetek ludzi nie ma nawet zawiązków tych zębów.

Wyrasta z jelita grubego, dawniej służył nam do trawienia celulozy (i taką rolę pełni do dziś u zwierząt roślinożernych). Wśród medyków wyrostek budzi kontrowersje. Jedni uważają go za organ zbędny, gdyż obecnie w naszej diecie przeważa mięso. Inni przypominają jednak, że wyściełający wyrostek nabłonek jest przechowalnią grudek chłonnych, które chronią nas przed... infekcjami.

Chronią układ oddechowy dziecka przed inwazją drobnoustrojów. Im więcej odporności nabywa maluch, tym mniej potrzebny staje się nieparzysty migdał położony głęboko, w części nosowej gardła. Dlatego też zazwyczaj zanika on w okresie dojrzewania.

Świat i Ludzie 32/2011