Pigułki szczęścia?

NIE. Wiele osób  nie chce stosować antydepresantów  z obawy przed utratą samodzielności. Pacjenci boją się, że leki będą sterować ich zachowaniem.

- Na depresję nierzadko chorują perfekcjoniści, czyli osoby, które mają silną potrzebę kontroli - mówi  dr Sławomir Murawiec.  - Często przyznają, że byli  już wcześniej u psychiatry, ale nie wykupili recepty. Proszą o przepisanie tabletek, byleby nie były  to "psychotropy". Tylko  że wszystkie antydepresanty  to środki psychotropowe.  Co nie oznacza, że odbierają chorym wolną wolę.  Tak nie jest.  Nowoczesne antydepresanty  nie powodują też otępienia i senności, które wywoływały preparaty starszej generacji. Gdy nie udaje się przekonać chorego do leków, pozostaje psychoterapia.

NIE. Takiego ryzyka nie ma przy stosowaniu leków przeciwdepresyjnych - mówi dr Murawiec.  - Uzależniają natomiast chętnie stosowane  przez pacjentów uspokajająco-nasenne leki z grupy benzodiazepin, przepisywane na zaburzenia lękowe. Wśród popularnych antydepresantów znajdują się leki SSRI (selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny).  U jednej na pięć osób nagłe odstawienie tabletek, zmniejszenie dawki lub nieregularne przyjmowanie wywołuje zaburzenia nastroju, snu, dolegliwości żołądkowe, objawy grypopodobne, drętwienie, mrowienia. Nie jest to jednak objaw uzależnienia. Żeby uniknąć podobnych dolegliwości, trzeba dokładnie przestrzegać zaleceń lekarza.

TAK I NIE. Zdaniem dr. Murawca bóle głowy czy osłabione  libido w trakcie przyjmowania antydepresantów mogą mieć  dwie przyczyny.

- Jeśli objawy są typowe dla danego leku  i wiele osób zgłasza podobne symptomy, prawdopodobnie  takie jest jego rzeczywiste działanie niepożądane - mówi psychiatra. Wtedy najczęściej zmienia się tabletki na inne. Ale dolegliwości mogą wynikać też z obaw pacjenta. Badania naukowe wykazały, że na skutki uboczne antydepresantów  równie często narzekają osoby, którym rzeczywiście je podawano, jak i te zażywające placebo! Dlaczego?

- Jeśli ktoś się nastawi,  że będzie się źle czuł, to tak będzie - wyjaśnia specjalista. Przykładowo: po połknięciu tabletki może nam zacząć szybciej  bić serce, będą pocić się dłonie. Łatwo wziąć to za skutek  przyjęcia leku. Gdy dolegliwości prawdopodobnie wynikają  z uprzedzeń chorego wobec środków farmakologicznych, lekarz najpierw stara się porozmawiać o tym z pacjentem i rozwiać jego wątpliwości.

TAK I NIE. Specjaliści mają dziś do wyboru około 20 różnych rodzajów antydepresantów. Większość z nich nie zwiększa skłonności do tycia, ale niektóre mogą mieć takie działanie. 

- Dlaczego? Bo czasem przyrost wagi jest przez pacjenta  pożądany - tłumaczy dr Murawiec. - Na przykład wtedy,  gdy z powodu depresji mocno schudł i chciałby wyglądać tak  jak przed chorobą. Ważne więc, by lek dobierać nie tylko  pod kątem objawów, ale też sytuacji życiowej i potrzeb pacjenta. Środki, które mogą powodować przyrost wagi, zwykle są również wyjątkowo skuteczne, jeśli chodzi o poprawę jakości snu.  Dlatego zdarza się, że pacjenci akceptują nieco większą wagę,  jeśli dzięki leczeniu lepiej śpią.

NIE. Pojawiają się opinie,  że w przypadku osoby, która przed rozpoczęciem kuracji miała myśli samobójcze, lek może sprawić, że zrealizuje  swój zamiar.

- Ważna jest rozmowa z pacjentem  i dokładny wywiad - podkreśla  dr Sławomir Murawiec.  - Dla chorego, który skarży się na uczucie niepokoju  i zaburzenia snu, należy wybrać lek, który działa uspokajająco. W przypadku ciężkiej depresji leczenie farmakologiczne jest konieczne. Nie można poprzestać na psychoterapii. Właściwie dobrana kuracja  nie prowadzi do samobójstwa, lecz mu zapobiega.

NIE. Czy stres w pracy, denerwowanie się na dzieci albo kłótnie z mężem  to wystarczające powody, by zażywać antydepresanty?  - Istotne jest to, czy złe samopoczucie wyraźnie wpływa na nasze życie rodzinne lub zawodowe  - mówi dr Murawiec.  - Gdy pojawia się bezsenność, bóle głowy, wahania nastroju, lęki, poczucie bezradności, warto porozmawiać z psychiatrą, który zdecyduje, czy i jakie leczenie jest potrzebne. By zapobiec spadkom nastroju, można stosować witaminę D3 lub kwasy omega, najlepiej  w porozumieniu z lekarzem.

75 proc. Polaków uważa ją za chorobę wstydliwą,  którą ukrywa się przed innymi.  Depresja może dotyczyć każdego, ale najbardziej zagrożone są nią kobiety w okresie okołoporodowym, osoby w podeszłym wieku (których smutek często uważamy za naturalny  i bagatelizujemy), a ostatnio w coraz większym stopniu także dzieci i młodzież. Skąd biorą się problemy? Jakie zachowania powinny nas zaniepokoić? Gdzie szukać pomocy dla siebie  lub bliskich? Dowiesz się ze strony wyleczdepresje.pl uruchomionej w ramach kampanii Ministerstwa Zdrowia.

Tekst: Małgorzata Nawrocka-Wudarczyk

Twój STYL 12/2018