Migrena - przewlekła choroba mózgu

Migrena ma swoje charakterystyczne cechy, dzięki którym łatwo ją rozpoznać: 

• ból głowy jest silny, najczęściej jednostronny, połowiczy, zlokalizowany w okolicy skroni, czoła, oczodołu  lub rzadziej z tyłu w okolicy potylicznej, 
• czasami, w miarę rozwijania się, ból obejmuje drugą stronę głowy, stopniowo, lecz dość szybko narastając,
• ma charakter pulsujący, rozrywający, rwący, wiercący,
• bólowi głowy towarzyszą nudności, czasem wymioty, nadwrażliwość na światło  i (lub) na dźwięk, czasem nadwrażliwość na zapachy lub inne bodźce
  
  

Ból nasila się pod wpływem zwykłych codziennych aktywności, np. chodzenia. Dlatego podczas ataku  migreny szukamy spokojnego, ciemnego miejsca, by móc  się położyć. Atak trwa od  4 do 72 godzin. Po ustąpieniu bólu wciąż nie czujemy się najlepiej - skarżymy się na ogólne zmęczenie i rozbicie, pogorszenie sprawności intelektualnej oraz zdolności koncentracji. Czasem jesteśmy bardzo senni.

Ze względu na objawy  towarzyszące migrenę podzielono na pięć głównych kategorii, z których dwie najważniejsze to migrena bez aury i migrena z aurą.  U ok. 70 proc. chorych występuje migrena zwykła, czyli bez aury, w której głównym objawem jest ból głowy (oczywiście z wymienionymi wcześniej objawami towarzyszącymi). 

Znacznie rzadziej występuje migrena z aurą, w której ból głowy poprzedzony jest trwającymi do 30 minut objawami neurologicznymi. Najczęściej jest to aura wzrokowa, czyli różnego rodzaju zaburzenia widzenia: migoczący półksiężyc, mroczki, ciemne plamy, błyski lub świecące punkty, objaw śnieżenia, zniekształcenia obrazu, np. jego zmniejszenie lub zwiększenie, nieprawidłowe proporcje bądź kształty  widzianych przedmiotów. 

U około 1/3 cierpiących na ten rodzaj migreny aura ma charakter zaburzeń czucia pod postacią mrowienia wokół ust, drętwienia bądź mrowienia kończyn, odbieranego również jako wrażenie przebiegającego "prądu". 

Jeśli ataki migreny paraliżują twoje życie, zgłoś się do lekarza neurologa. Zbada cię  oraz przeprowadzi szczegółowy wywiad, w oparciu  o który postawi rozpoznanie i zaklasyfikuje migrenę.  Zapyta cię przede wszystkim o:  

• rodzaj bólu, tzn. czy jest pulsujący, kłujący, uciskowy, rozpierający,
• lokalizację, rozszerzanie się i promieniowanie bólu,
• czynniki prowokujące  jego wystąpienie, 
• objawy początkowe, rozwój bólu, czynniki nasilające i łagodzące ból, 
• objawy towarzyszące, 
• czas trwania ataku, 
• częstotliwość występowania bólów w ciągu miesiąca
  
  

Uzyskane z wywiadu i badania informacje specjalista porówna z ustalonymi kryteriami rozpoznania migreny. Zanim podejmie decyzję  o dalszym postępowaniu, weźmie pod uwagę inne twoje schorzenia, takie jak nadciśnienie czy choroby  endokrynologiczne. W diagnostyce migreny nie ma konieczności wykonywania badań dodatkowych, rozpoznanie jest bowiem ustalane na podstawie typowego obrazu choroby.

Leczenie migreny obejmuje trzy podejścia terapeutyczne: zapobiegający napadom odpowiedni styl życia, leczenie doraźne oraz leczenie profilaktyczne.

Odpowiedni styl życia  to nic innego jak unikanie czynników, które mogą wywołać atak migreny. U każdego są one inne, więc chorzy na ogół sami wiedzą, czego się wystrzegać. W leczeniu migreny duże znaczenie ma przestrzeganie ogólnie pojętego zdrowego, higienicznego trybu życia - lekkiej diety, odpowiedniej ilości ruchu i snu. Leczenie doraźne migreny zależy od rodzaju i ilości napadów bólu głowy w danym okresie czasu.

Jeżeli bóle występują rzadko, do kilku razy w miesiącu, leczenie będzie polegać na przerwaniu ich, czyli leczeniu doraźnym. Skuteczność leków jest bardzo indywidualna, a wybór leku przez specjalistę często polega na stosowaniu metody eliminacji i dobraniu najbardziej skutecznego środka. Trzeba pamiętać, że lek zażywamy przy pierwszych objawach  bólowych. Neurolog zaleci ci jedną z dwóch grup leków: 

• niesteroidowe leki przeciwbólowe - ibuprofen, naproksen, aspiryna, paracetamol - dostępne bez recepty;  z tym że zażywa się większe dawki niż jedna tabletka, przy czym nie należy tego rozdzielać w czasie - co oznacza, że już na początku bólu głowy przyjmuje się dawkę leku skuteczną, przerywającą ból; częstym błędem jest odwlekanie w czasie zażycia tabletek i łudzenie się, że ból minie; 
• tryptany - sumatryptan, zolmitryptan, naratriptan,  almotryptan, frowatryptan, eletryptan - dostępne na receptę; leki z tej grupy nie tylko łagodzą ból, ale też usuwają nadwrażliwość na światło, dźwięki i likwidują mdłości. Nie należy jednak przyjmować więcej niż 1 tabletkę tryptanów w ciągu doby i więcej niż 8 tabletek w ciągu miesiąca
  
  

Jeśli migrena jest częsta, występuje cztery i więcej razy w miesiącu, lekarz zaproponuje ci leczenie profilaktyczne, takie, jakie stosuje  się w przypadku migreny przewlekłej (więcej niż  15 dni z bólem w miesiącu). Terapia trwa od kilku miesięcy do roku. Dawkę  leku neurolog będzie zwiększał stopniowo, a poprawa  nastąpi po kilku, kilkunastu tygodniach. Warunkiem powodzenia leczenia jest stosowanie leków odpowiednio długo i w dużych dawkach. Najczęściej są to: leki kardiologiczne (beta-adrenolityki, bloker kanału wapniowego), przeciwdepresyjne (trójpierścieniowe, SNRI)  i przeciwpadaczkowe.

Chorzy często obawiają się leczenia profilaktycznego, ponieważ wydaje im się, że to zbyt "poważne" leki i wolą pozostać przy tabletkach przeciwbólowych. Tymczasem leki przeciwdepresyjne i przeciwpadaczkowe nowej generacji nie uzależniają ani nie otępiają - a takie obawy mają przede wszystkim chorzy przed rozpoczęciem leczenia. Środki stosowane w leczeniu profilaktycznym są bezpieczne i pozwalają wrócić do normalnego funkcjonowania. 

Nowoczesną metodą leczenia migreny jest terapia przeciwciałami monoklonalnymi (erenumab, fremanezumab). Zmniejszają w mózgu ilość białka CGRP, którego zbyt duże stężenie wywołuje napad migreny. Lek podaje się podskórnie, raz w miesiącu. Iniekcje można wykonywać samodzielnie w domu. Wiele osób już po kilku tygodniach odczuwa wyraźną poprawę (skuteczność terapii wynosi ok. 60-70 proc.).